ลำโพงไลน์อาร์เรย์ (Line Array Speaker)

ลำโพงไลน์อาร์เรย์ (Line Array Speaker) หรือ ลำโพงแผงตั้ง เป็นลำโพงที่ได้รับการพัฒนาต่อยอดมาจากลำโพงคอลัมน์ และถูกออกแบบตามหลักทฤษฎีไลน์ซอร์ส (Line Source) ลักษณะเป็นการนำเอาตู้ลำโพงหรือดอกลำโพงมาวางเรียงต่อๆ กันเป็นแนวยาว เหมาะกับการใช้งานในพื้นที่ขนาดกลางไปจนถึงขนาดใหญ่อย่างเช่น หอประชุม สนามกีฬา ลานกว้าง เป็นต้น โดยจัดว่าเป็นหนึ่งในลำโพงที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน

ส่วนมากการจัดวางลำโพงไลน์อาร์เรย์นี้จะอยู่ในลักษณะการแขวนในแนวดิ่ง และนิยมแขวนไว้บนที่สูง หรือที่เรียกว่า ‘ฟรายอิ้ง’ (Flying) แต่ในบางกรณีอาจจัดวางกับพื้นแล้วปรับองศาให้เอียงขึ้นหาผู้ฟังที่เรียกว่า ‘กราวด์สแต็ค’ (Ground stack) ก็สามารถทำได้

และด้วยลักษณะของลำโพงชนิดนี้ที่มีการนำลำโพงมาวางเรียงต่อกัน จึงทำให้สามารถกระจายเสียงได้ครอบคลุมพื้นที่ เกิดการกระจายคลื่นเสียงแบบเป็นเส้นๆ (ไลน์ซอร์ส) ซึ่งตามแบบจำลองคลื่นเสียงการกระจายจะอยู่ในรูปแบบทรงกระบอกคล้ายกับท่อ โดยคลื่นเสียงจะกระจายออกรอบทิศทางในแนวราบ (Horizontal Dispersion) แต่จะไม่กระจายออกด้านบนและด้านล่าง (คลื่นเสียงมีเฉพาะแค่ฝั่งซ้ายและขวา) อีกทั้งยังให้ความดังที่เพิ่มขึ้น นอกจากนี้ยังช่วยควบคุมการกระจายเสียงในย่านเสียงต่ำได้ดี ไม่ทำให้เสียงเกิดการสะท้อนกับผนังห้อง แล้วย้อนกลับมาแทรกกับเสียงลำโพง จนเกิดการหักล้างเฟสขึ้น (ในกรณีใช้งานกลางแจ้งที่แวดล้อมด้วยอาคารหรือสิ่งก่อสร้างก็เช่นกัน)

ประเภทของลำโพงไลน์อาร์เรย์ (Line Array Speaker)

เราสามารถแบ่งประเภทของลำโพงไลน์อาร์เรย์ออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ ได้แก่ แบบ Active และ แบบ Passive

• ลำโพง Passive Line Array 

เป็นลำโพงที่ไม่มีแอมป์ขยายในตัว ต้องใช้งานคู่กับเครื่องขยายเสียง แต่ก็จะต้องเลือกแอมป์ที่มีกำลังวัตต์แมทช์กับลำโพงเท่านั้น ใช้งานง่ายๆ เพียงแค่ใช้สายลำโพงต่อเข้าที่ตู้ลำโพงได้โดยตรง ไม่จำเป็นต้องต่อหรือเดินสายไฟและสายสัญญาณเสียง มีราคาต่อใบถูกกว่าแบบ Active Line Array เมื่อเทียบกับรุ่นที่มีคุณสมบัติเดียวกัน แต่ก็มีข้อเสียตรงที่ต้องขนอุปกรณ์จำนวนมาก เช่น ตู้ลำโพง แอมป์ขยาย โปรเซสเซอร์ ต่างๆ และยังทำให้การติดตั้งใช้เวลานาน

• ลำโพง Active Line Array

เป็นลำโพงที่มีแอมป์ขยายภายในตัว ซึ่งมีการออกแบบมาให้แอมป์และลำโพงทำงานเข้าคู่กันอย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยให้ง่ายต่อการตั้งค่า (Setup) และการควบคุม (Control) เมื่อใช้งาน จึงอาจไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องขยายเสียงเพิ่ม นอกจากนี้ยัง เป็นการลดจำนวนของสายสัญญาณในการต่อพ่วง ซึ่งทำให้การติดตั้งมีความสะดวกและรวดเร็ว รวมถึงช่วยลดภาระในการขนย้ายอุปกรณ์และ เครื่องขยายเสียงจำนวนมาก โดยข้อจำกัดของลำโพง Active Line Array นี้ก็คือ เมื่อตู้เกิดความเสียหาย ต้องยกลำโพงไปซ่อมทั้งใบ และยังราคาต่อใบมีราคาสูงกว่าลำโพง Passive Line Array อีกด้วย

ข้อควรรู้ก่อนตัดสินใจลำโพงไลน์อาเรย์ (Line Array Speaker)

• เป็นลำโพงที่เหมาะกับการใช้งานในพื้นที่ขนาดกลาง-ขนาดใหญ่
• จำเป็นต้องใช้ลำโพงหลายใบมาวางเรียงต่อกัน (ตามแนวตั้ง) เพื่อให้เสียงดังครอบคลุมพื้นที่
• มีพลังเสียงที่ดัง และสามารถควบคุมความดังแต่ละบริเวณได้ดี
• ราคาค่อนข้างสูง เมื่อเทียบราคาต่อตู้ หรือต่อดอกลำโพง
• การติดตั้งใช้งานต้องอาศัยความเชี่ยวชาญในการคำนวณองศาการกระจายเสียง